Auai Amata i se taumafaiga aufaatasi a itufaaupufai e uunaia le DHS mo se fofō i le REAL ID mo tagata malaga i lalo o le COFA
Uosigitone, DC – Aso Lulu, O le Tamaitaikonekeresi ia Aumua Amata na avea ma se tasi o le toafitu o Totino na sainia se tusi faifaatasi a itufaaupufai e ave i le Matagaluega mo le Puipuiga Faalotoifale e uiga i ni aiaiga ua pogai ai tapulaa le talafeagai o loo feagai nei ma tagata malaga mai Setete Sa'oloto o loo talosaga mo faailoaga faamaonia (REAL IDs).
O le nei tusi e pei ona ulutala e le Tamaitaikonekeresi ia Tulsi Gabbard o se Sui Temokalasi mai Hawaii, e lagolago ai se taumafaiga na manuia mai le tausaga ua te'a o le pili aufaatasi a itufaaupufai – o le Toeteuteuina o le REAL ID Act mo Setete Sa'oloto, H.R. 3398, na ta'ita'ia e le Aliikonekeresi ia Don Young o se Sui Ripapilikana mai Alaska ma na suilagolago ai le Tamaitaifaipule ia Amata, lea na lagolagoina le taumafaiga i se saunoaga na faamauina.
Saunoa le Tamaitaikonekeresi ia Aumua Amata, "Sa ou fiafia e fai ma suilagolago o lea pili mo Setete Sa'oloto ma ou te fia vaai ua foia atoa lea mataupu mo latou nei ua aloaia faaletulafono le alala i le Iunaite Setete e tusa ma faamoemoega faaletulafono a le Konekeresi. E momoli le faafetai i le Tamaitaikonekeresi ia Gabbard ma le Ao o le Maota ia Young i le la faatautaiga faifaipea i le nei taumafaiga."
Saunoa Amata, "Na lagona lo'u faamalieina i le matau atu i lea suiga tāua i le tulafono i le tausaga ua te'a mo tagata o loo aumau i le Iunaite Setete mai Setete Sa'oloto, o nisi o uo ma au a lo tatou atunuu. Sa ou nofo i le RMI mo tausaga e valu, lea sa ou asiasia talu ai, ma o nei atunuu e tolu e tāua lo latou sao i le puipuiga ma fuafuaga a le Iunaite Setete.

Tamaitaikonekeresi ia Amata ma le Tamaitaikonekeresi ia Gabbard i totonu o lona ofisa i Hawaii.
Na saunoa le Tamaitaikonekeresi ia Gabbard, "O maliliega na faia e le Iunaite Setete e ala i le Feagaiga Faavaomalo a Setete Sa'oloto (COFA) ua faaleaogaina e tulafono a le Matagaluega mo le Puipuiga Faalotoifale ua i ai nei, ua faafaigata ai i tagata malaga mai Setete Sa'oloto ona maua faailoaga latou te manaomia e maua ai galuega, aoga ai, pe malaga ai fo'i. O tulafono a le DHS ua feteena'i ma tulafono o loo i ai, ma e ao ona faasa'o nei loa. E ao ona faataalise lea tulaga ua aafia ai le afe o tagata na aloaia faaletulafono lo latou o mai i le Iunaite Setete ma ua pagatia ona o lea faafitauli i le faatautaiga.
Saunoa le Tamaitaikonekeresi ia Young, "O la'u pili H.R. 3398 – lea na sainia talu ai e avea ma tulafono – na faatulaga e faasa'o ai lea lape matuia ua vaoia ai sitiseni o Setete Sa'oloto mai le mauaina o faailoaga e mautu atu na i lo faailoaga le tumau poo laisene avetaavale. O lea tulaga e mafai ona afaina ai le mafai ona maua pea galuega i se taimi umi pe auai foi i nisi faatinoga ua aloaia e le tulafono i nofoaga o loo o latou aumau ai e tusa ma ala o le tulafono. Ina ua avea la'u pili ma tulafono, na tatau ona foia ai lea faafitauli ma faataga ai sitiseni o Setete Sa'oloto ona maua faailoaga faamaonia e tusa ma le tulafono mo REAL ID.
Saunoa le Faipule ia Young, "Peita'i, o ta'iala na faia talu ai nei e le Matagaluega mo le Puipuigafaalotoifale ua faaopoopo ai avega i nei sitiseni. E mitamita sitiseni mai Setete Sa'oloto o loo nonofo i nei e ta'u le Iunaite Setete ma ona teritori o lo tatou atunuu, ma ou te tatalo o le a galulue faatasi le DHS ma matou e saili se vaifofō tumau mo i latou e o gatasi ma le faamoemoe o le Konekeresi."

Tamaitaikonekeresi ia Amata ma le Aliikonekeresi o Young ma nisi o le atunuu i Alaska i le 2017
Saunoa le Aliikonekeresi ia Ed Case o se Sui Temokalasi mai Hawaii, "O la tatou Feagaiga Faavaomalo ma Setete o Maikolonisia, ma Palau, ma Motu o Marshall e sili ona tāua i o tatou atunuu uma. O lea Feagaiga ua mafai ai e sitiseni o Setete Sa'oloto ona aumau ma galulue i totonu o lo tatou atunuu i tusifolau faamaonia e le i faaleaogaina ma faamaumauga ua ta'ua ai na latou ulufale mai i lalo o le Feagaiga. E le tusa ai ma ala o le Feagaiga le faaopoopo o aiaiga mamafa o le a faigata ai mo i latou le maua tulaga manaomia o le soifuaga o aso uma e pei o le faafoega o le taavale ma le faigaluega.
Faapupulaga: O le tusi na sainia e le Tamaitaikonekeresi ia Aumua Amata o Amerika Samoa, le Tamaitaikonekeresi ia Tulsi Gabbard o Hawaii, le Aliikonekeresi ia Don Young o Alaska, le Aliikonekeresi o Hawaii ia Ed Case, le Aliikonekeresi ia Rob Bishop o Utah, le Aliikonekeresi o Michael F. Q. San Nicolas o Guam, ma le Aliikonekeresi ia Gregorio Kilili Camacho Sablan o CNMI.
O le tulafono mo le REAL ID o le 2005 na si'i sese ai se maliega ua le toe faaaogaina na muamua atu i le Feagaiga mo Setete Sa'oloto na faatagaina ai sitiseni o atunuu uma e tolu, o Motu o Marshall, Palau ma Setete o Maikolonisia e nonofo ma galulue i totonu o setete o Amerika ma ona teritori e aunoa ma ni visa poo pepa faigaluega, e aofia ai le faitau afe o i Hawaii.
O le pili aufaatasi a itufaaupufai i le tausaga na te'a nei sa tuuina mai ai se vaifofō talafeagai mo le REAL ID e mautinoa ai o tagata malaga i lalo o le Feagaiga Faavaomalo mo Setete Sa'oloto e agavaa mo faailoaga lea ua tatau i le taimi nei ona i ai. O le pili na sainia e avea ma tulafono e le Peresetene ia Trump.
Peita'i, o le taiala a le DHS ia Aperila 2019 o loo i ai pea le tulaga e tatau ai i tagata malaga i lalo o le Feagaiga Faavaomalo a Setete Sa'oloto ona faaali faamaumauga e le o tapā i tulaga o a latou femalaga'ina ina ia maua ai o latou faailoaga faamaonia (REAL IDS). E tele tulaga e manaomia ai faailoaga faamaonia ma e telē le aafia ai o le soifuaga o aso uma e pei o galuega, malaga, auai i porokalama a le feterale, ma le ulu atu i fale a le feterale.